Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym Mazowsza i Podlasia – Projekt finansowany w ramach programu Dialog przez MNiSW

Celem ogólnym projektu jest stworzenie podstaw do funkcjonowania i zapoczątkowania  działalności „Laboratorium badań nad dziedzictwem kulturowym pogranicza mazowiecko-podlaskiego”, które będzie zajmowało się badaniami genealogicznymi, historycznymi, językowymi i społecznymi dawnego i współczesnego krajobrazu kulturowego, zwłaszcza, terenu historycznej ziemi łomżyńskiej. Wyniki tych prac posłużą do dalszych badań nad rozwojem krajobrazu kulturowego i społecznego środowisk lokalnych i regionalnych oraz do tworzenia monografii miejscowości i ich mieszkańców.

„Laboratorium” będzie gromadziło i wykorzystywało w swojej działalności badawczej wszelkie źródła historyczne, które pozwolą na odtworzenie składu dawnego społeczeństwa: rodzin, rodów, grup kulturowych, klas społecznych, które wpływały w ciągu dziejów na kształtowanie i zmiany w krajobrazie kulturowym ziemi łomżyńskiej. Badania zostaną oparte na gromadzeniu i analizie źródeł historycznych, wykorzystywanych do badań genealogicznych, takich jak np.: księgi metrykalne, dokumenty, korespondencja, pamiętniki, zdjęcia, mapy itp.). Na ich podstawie zostanie wyekscerpowany materiał zawierający dane o konkretnych osobach, rodzinach, rodach, charakterystycznych dla regionu nazwiskach, pełnionych przez konkretne jednostki funkcjach oraz związkach osób z określonym  miejscem (miastem, wsią, osadą). Proces badawczy zostanie pogłębiony o obserwację współczesnego wyglądu i funkcjonowania badanych miejsc (lub miejscowości) w świadomości społecznej, a także o wywiady środowiskowe z  mieszkańcami, którzy, żyjąc w danym miejscu, będą mogli udzielić informacji o historii swojej małej ojczyzny i własnej rodziny.

Zakładane efekty projektu to m.in.:

– pozyskanie (skopiowanie na nośniki elektroniczne) rozproszonego materiału źródłowego z ksiąg metrykalnych, źródeł prywatnych (np. pamiętników i zdjęć) i stworzenie bazy danych o badanym obszarze i jego mieszkańcach; stworzenie katalogu osobowego mieszkańców ziemi łomżyńskiej;

– pozyskanie materiału źródłowego z wywiadów środowiskowych (rozmów) od osób posiadających wiedzę dotyczącą historii danego miejsca (miejscowości);

– tworzenie fotograficznej bazy miejsc (miejscowości) i siedlisk ludzkich w stanie obecnym dla późniejszej konfrontacji z pozyskanymi źródłami historycznymi.

Projekt w swoim założeniu ma charakter nie tylko badawczy i naukowy, lecz przede wszystkim jego efekty mają oddziaływać na społeczność poprzez pobudzenie świadomości o zmianach, jakie na przestrzeni wieków zachodziły w najbliższym otoczeniu mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej. Niezwykle ważne będzie podkreślenie, że obecny stan społeczny mieszkańców, rozwój ekonomiczny i kulturowy danego obszaru i społeczeństwa ma swoje podstawy w przeszłości i wynika z dorobku minionych pokoleń i konkretnych osób. Projekt ma m.in. stworzyć podstawy do profesjonalnego i doraźnego wspierania osób poszukujących własnych korzeni.